MPEC-Rzeszów wdraża nowoczesne systemy teleinformatyczne

 MPEC-Rzeszów wdraża nowoczesne systemy teleinformatyczne

We współczesnym świecie wyznacznikiem innowacyjności w dziedzinie przedsiębiorczości, zarządzania i gospodarki jest między innymi umiejętność identyfikacji i wykorzystania nowoczesnych systemów technologicznych i teleinformatycznych, które wpływają nie tylko na udoskonalenie i uproszczenie prowadzonej działalności, ale pozwalają na zwiększenie efektywności energetycznej i budowanie postaw proekologicznych. Przedsiębiorstwem, które doskonale rozumie te zachodzące w świecie zmiany jest Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej – Rzeszów. Spółka ta konsekwentnie  przeprowadza pilotaże i wdraża nowoczesne systemy teleinformatyczne. Wśród takich systemów należy wskazać cztery, szczególnie ważne dla codziennej działalności przedsiębiorstwa: system informacji przestrzennej GIS, system telemetryczny, system instalacji alarmowej rur preizlowanych RATMON oraz system zdalnego odczytu ciepłomierzy IMR.

Pierwszym nowoczesnym systemem wspomagającym zarządzanie przedsiębiorstwem, wprowadzonym już w 2008 r. w rzeszowskim MPEC był system informacji przestrzennej klasy GIS, oparty na platformie GE Smallworld. Jest stosowany i rozbudowywany do dnia dzisiejszego. Stanowi źródło informacji dla planowania programu pracy sieci ciepłowniczej, wspomagania utrzymania ruchu, wspomagania bieżącego utrzymania sieci, węzłów i urządzeń, przeglądów, remontów, modernizacji i inwestycji, wspierając kluczowe procesy biznesowe. Polega on na gromadzeniu, zarządzaniu i analizowaniu danych zlokalizowanych na tle mapy numerycznej Rzeszowa. Wśród danych,  umieszczonych na przedmiotowej mapie są informacje np. o sieciach i przyłączach cieplnych, komorach ciepłowniczych, węzłach cieplnych, przepompowniach, itd. System pozwala także na podpięcie eMap dających możliwość wyświetlenia wszystkich podkładów wschodzących w skład serwisu zewnętrznego Geoportal Krajowy.

Możliwość korzystania z systemu GIS jest niezwykle urozmaicona. Składa się z wielu modułów tematycznych, np. awarie, dyspozytor, eksploatacja i inwestycje. Każdy moduł zawiera dodatkowe funkcje, które umożliwiają wykonywanie analiz, raportów, zapytań i zestawień.

Dzięki tak bogatemu zasobowi informacji każdy pracownik może w sposób łatwy i intuicyjny uzyskać dane techniczne, schematy, dokumentację czy zdjęcia dotyczące każdego umieszczonego na mapie obiektu. System ten pozwala także na lokalizowanie nowych inwestycji i koniecznych remontów oraz wspomaga  rozmowę z klientami. Zasoby w nim zawarte są wykorzystywane do obliczeń hydraulicznych sieci ciepłowniczej.

Dodatkowo system zawiera nakładkę tzw. „lekki GIS”, który jest systemem informacji geograficznej o podstawowym zakresie funkcjonalności, szybki do uruchomienia w chmurze i łatwy do obsługi w przeglądarce i na smartfonie. GeoGrid umożliwia szybką lokalizację obiektów po adresie (rys. 1), wyszukiwanie obiektów sieciowych, np. odcinki przewodów, węzłów, komór ciepłowniczych, dostęp do załączników, schematów komór i dokumentacji. System jest uniwersalny, intuicyjny i prosty w obsłudze.    

Rys. 1. Zrzut ekranu z aplikacji GEoGrid

Innym nowoczesnym systemem teleinformatycznym stosowanym przez rzeszowskich ciepłowników jest system telemetryczny. Wspomaga on pracę załogi i umożliwia stałą kontrolę systemu ciepłowniczego Rzeszowa, zwłaszcza w jego strategicznych punktach, których niezawodność wpływa na bezpieczeństwo energetyczne miasta. Telemetria to system przekazu danych z obiektów przy wykorzystaniu transmisji radiomodemowej, sieci internetowej oraz GSM. Dane zebrane przez system trafiają do Pogotowia Ciepłowniczego, dyspozytora sieci oraz wydziałów MPEC, gdzie są poddawane analizie przy pomocy systemów SCAD.

Co szczególnie istotne, architektura systemu, sposoby transmisji, opracowanie sterowników, urządzeń łączności i system wizualizacji powstały w MPEC-Rzeszów i spółka posiada na nie wszystkie prawa autorskie.

Zastosowanie systemu telemetrycznego w rzeszowskim MPEC jest bardzo szerokie i obejmuje różnego rodzaju obiekty. Są nim objęte: oba źródła wytwarzające ciepło systemowe dla Rzeszowa, kilkadziesiąt węzłów cieplnych i komór ciepłowniczych, przepompownie sieciowe, kotłownie mobilne, kotłownia pary, centra dyspozycyjne i wizualizacyjne. Na rysunku 2 zobrazowano przykładowy schemat telemetrii indywidulanego węzła cieplnego zasilającego w ciepło instalację logoterm w budynku mieszkalnym wielorodzinnym.

Rys. 2. Obraz synoptyczny telemetrii indywidulanego węzła cieplnego zasilającego instalację logoterm w budynku mieszkalnym wielorodzinnym

Niezwykle ważnym i stosowanym w codziennej ocenie pracy sieci ciepłowniczej już od 7 lat, jest system instalacji alarmowej rur preizolowanych RATMON. Dzięki wykonywaniu regularnych pomiarów kontrolnych umożliwia on precyzyjne zlokalizowanie nieprawidłowości na sieci ciepłowniczej, tj. pozwala na identyfikację np. zawilgoceń czy uszkodzeń mechanicznych. Komunikat o wystąpieniu tego rodzaju anomalii jest przekazywany do odpowiedniej komórki w spółce i pozwala na niemal natychmiastową reakcję. Wykonywanie pomiarów jest możliwe dzięki 85 zainstalowanym detektorom połączonym z systemem alarmowym typu impulsowego znajdującym się wewnątrz stosowanych rur preizolowanych. Co ważne, rzeszowska sieć ciepłownicza już w 76% jest wykonana w tej technologii i z każdym rokiem jest rozbudowywana. Na rysunku 3 przedstawiono przykładową wizualizację danych z systemu monitoringu.

Rys. 3. Zrzut ekranu z systemu monitoringu sieci preizolowanych Ratmon

Od 2012 r. MPEC-Rzeszów wykorzystuje także system zdalnego odczytu ciepłomierzy IMR. Jest nim objęty cały rzeszowski system ciepłowniczy, tj. zdalnemu odczytowi podlega około 3,5 tys. liczników ciepła. Urządzenie to dzięki posiadanemu modułowi radiowemu przekazuje zebrane dane do koncentratora GSM, a następnie do serwera, który pozwala na ich archiwizowanie i udostępnianie.

System IMR jest na tyle uniwersalny w generowaniu danych, że można je analizować za pomocą przeglądarki internetowej, dedykowanego oprogramowania lub w postaci gotowych raportów przesyłanych na wskazany adres e-mailowy. System pozwala także na bieżąco analizować dane z ciepłomierzy, monitorować anomalie w pracy węzła cieplnego oraz precyzyjne rozliczyć zużycie energii cieplnej. Na rysunku 4 przedstawiono wizualizowane dane z licznika ciepła zainstalowanego w indywidulanym dwufunkcyjnym węźle cieplnym w budynku mieszkalnym wielorodzinnym przy wykorzystaniu oprogramowania Web IMR-Aiut.

Rys. 4. Zrzut ekranu z aplikacji Web IMR-Aiut

Kolejnym etapem w zakresie zastosowania narzędzi wspomagających zarządzanie całym systemem ciepłowniczym będzie ich dalsza rozbudowa i unowocześnianie, tak aby objęły swym zakresem 100% systemu. W tym też celu w przedsiębiorstwie realizowane są programy pilotażowe w kilkunastu obiektach węzłowych w zakresie zastosowania systemów telemetrii i telemechaniki w indywidulanych węzłach cieplnych, korzystając z różnych rozwiązań technologicznych. Na rysunku 5 przedstawiono przykład obrazu synoptycznego indywidualnego węzła cieplnego w którym zastosowano telemetrię i telemechanikę umożliwiającą przesyłanie sygnałów sterujących na odległość.

Rys. 5. Obraz synoptyczny telemetrii i telemechniki indywidulanego dwufunkcyjnego węzła cieplnego zainstalowanego w budynku mieszkalnym wielorodzinnym.

W najbliższym czasie rozpocznie się pilotaż w zakresie telemechaniki armatury odcinającej zainstalowanej w komorach ciepłowniczych (system zdalnego sterowania przepustnicami odcinającymi) przez zastąpienie istniejących ręcznych przekładni mechanicznych nowoczesnymi siłownikami elektrycznymi. Godna uwagi jest również bieżąca wymiana doświadczeń w tym zakresie z innymi podmiotami ciepłowniczymi. Analizowane są również możliwości i spodziewane korzyści techniczno-ekonomiczne wykorzystania technologii AI, która w połączeniu z systemem telemetrii sieciowej, będzie podstawowym narzędziem wspomagającym pracę dyspozytora sieciowego.

Jak doskonale widać systemy teleinformatyczne, które w swojej codziennej pracy wykorzystują pracownicy MPEC-Rzeszów, pozwalają nie tylko kontrolować i optymalizować parametry pracy i rozwoju miejskiego systemu ciepłowniczego w wielu zakresach, ale wpływają także pozytywnie na efektywność pracy samej załogi. Dzięki tym nowoczesnym instrumentom pracownicy zapewniają dla mieszkańców Rzeszowa bezpieczne, niezawodne dostawy ciepła systemowego.  

MPEC-Rzeszów Sp. z o. o.